۱۳۹۱ آذر ۲۰, دوشنبه

ماوی گوز جاسوس-گئرترود بئل

یاخین تاریخین ان گیزم‌لی و ان بویوک اونودولموش شخصیت‌لرین‌دن عربیستان لاوره‌نسی‌نین آغیل معلیمه‌سی و عثمانلینین هزیمته اوغراماسی‌نین معماری ائله‌جه‌ده عراق،اردن و کویت این یاریدیجی‌سی ماوی گوزلو جاسوس گئرت رود بئل دیر. من بئلی بیر خالچا ماغازاسیندا تورکییه‌نین کاپادوکیا بولگه‌سینده چالیشدیغیم زامان تصادوف اثری بیر گازئته‌دن تانیدیم.بئلین بلکه اونودولماسی‌نین ان بویوک سببی حسن ال بکرین عراقدا قان‌لی داربه‌سی و هاشیمی خان‌دانی‌نین قان‌لی قدرت‌دن ائندیریلمه سی دیر و تاریخ‌دن سونار عراق دا حاکم‌لر عراقین اصلی قوروجوسونون آدین هئچ بیر یئرده آپارمادی‌لار.

 

گئرترود بئل ین حایاتی


گئرترود مارگارئت بئلل (۱۴ یاول ۱۸۶۸ – ۱۲ ایول ۱۹۲۶) اینگیلتئرئنین دورهام جوونتی شهرینده آیریجالیک‌لی بیر عائیله نین اوشاغی اولا‌راق دونیایا گلن اونلو اینگیلیز قادین سیاح و جاسوس

بئلین آتاسی اونلو بیر آعائله دن گلن توماس هوگ بئل دی. گئرترود بئل، هنوز ۳ یاشیندایکن آناسی وفات ائتتی. بونون اوزه رینه آتاسی توماس بیر نئچه ایل سونرا سئچیلمیش بیر عائله دن گلن و اویون یازاری فلورئنس اولیف ایله ائولندی. ایلک و اورتا اؤیره نیمینی لوندراداکی چئشیت‌لی اوکول‌لاردا تاماملایان بئل، تاریه اوخوماق اوچون آکسفورد اونیوئرسیته سینه گئتمه یه قرار وئردی. بورادا باشاری‌لی بیر ائییتیم دؤورو گئچیره رک اوکول‌دان بیرینجیلیکله مه زون اولمایی باشاران ایلک قادین اولدو.

اوخول‌دان مه زون اولدوک‌دان سونرا سیاحت ائتمیه قارار وئرن بئل، آوروپا و داها سونرا دا اورتادوغویا چوخ واخت سیاحت لرده بولوندو. ایلرلین ایللررده داغجیلیک و دونیا تورلارییلادا ایلگیلنمه‌یه باشلایان بئل، ۱۸۹۷ – ۱۸۹۸ و ۱۹۰۲ – ۱۹۰۳ اولماقلا ایکی دفعه دونیا تورونا چیخدی.۱۸۹۹ جی ایلده کودوسه ائتدیگی زیارت‌دن سونرا عربلر قارشی بؤیوک بیر سئوگی و ایلگی دویمایا باشلادی.عرب چؤللرینده سیاحت‌لر یاپدی و باتی‌لی‌لارا چؤل حایاتینی آنلا‌دان یازی‌لار یازدی. عرب‌لر اونا “چؤلون قیزی” و “عراقین تاج‌سیز ملکه‌سی” آدلارین وئردی‌لر.

بئل، ۱۹۰۷ین مارتیندا یولداشی آرخئولوگ ویلیام رامسی ایله بیرلیکده آنادولویا گئتدی و بیر مدت سونرا اینگیلتریه دؤندو.داها سونرا یانوار ۱۹۰۹دا مئزوپوتامیایا بیر گزی دوزه نلین بئل، بو سیرادا گئچ هیتیت دؤنه مینه عایید اولان قارگامیش ” دا موهوم کشف و اینجه لمله‌ده ائدیب و بو بؤلگده قیستا سوره‌لی قازینتی‌لار یاپدی.سونرا عراق داکی اونلو آنتیک شهر اولان بابیله گئتدی.

سونراکی ایلرده اورتا دوغو اینگیلترنین چیخارلاری اوچون چئشیت‌لی فعالیتلرده بولونمایا باشلایان بئل، اورتا دوغودا اینگیلیزلرین ایندی اؤد آکتیف اولدوق‌لاری اورتا شرق پولیتیکاسی‌نین قوروجوسو و پلانلاییجیلاریندان‌ یبیری‌دیر. ایکیچایاراسی بؤلگه سیندکی عرب قبیله‌لری تورک‌لره قارشی قیشقیرتان فعالیتلرده بولونموشدور.آیریجا ۱۹۱۹ ایلین‌دکی پاریس کونفئرانسینا نماینده اولا‌راق قاتیلدی و اعراق دوولتی‌نین سینیرلاری‌نین بئلیرلنمه سی اوچون چالیشمیش‌دیر.

بئلل ایران دا

۱۸۹۳ ده گئرترود مامور اولدو بویوک ائلچی دانیشمانی اولا‌راق تهرانا گئتسین.همین سنه فارسجا نی اویرنیب شیراز اصفهان و کیرمانا یولجولوق یاپدی.او گوزلجه فارسجا نی اویرنیب و ۲ کیتاب بیری حافیظین شئعرلرینه بیر ترجمه و دیگری (PersianPictures) آدیندا بی کیتاب حازیرلادی.


بئل و کوردلر


کوردلر بئلی اوزلری‌نین ان بویوک دوشمانی حساب ائللیرلر.کوردلره گوره بئلل اونلارا موستقیل بیر اولکه وئرمه‌یه مانع اولوب چونکو اونلارا اعتیمادی یوخویموش.بئل کوردلرده بیر چوخ فوتو شکیل چکیب و ایضاح ائدیر کوردلر فوتو شکیله چوخ ماراق‌لیدی‌لار و اونلارین بو مراغی بئلله گوزل بیر مجموعه یاراتمادا یاردیمجی اولموش‌دور

بئللين اولومو
هئچ ائولنمه‌ميش اولان و يالنيز بير کئز نيشانلانان بئلل، نيشانليسيني چاناق قالا ساواشلاري زاماني الدن وئردي. يالنيزليک و ساغليغينيندا بوزولماسي سببييله بوناليما گيرن بئلل، 12 اييول 1926-جي ايلده يوکسک دوزدا اويخو حببي آلاراق اينتيحار ائتدي و جئنازئسي باغداتدا دفن اولوندو.گئريده اؤزئلليکله تاريخي اثرلئري و گزيلريني آنلادان7000 فوتوشه‌کیل  و 9 کيتاب بيراخميشدير.