۱۳۹۳ مهر ۱۷, پنجشنبه

ترکیه گروگان تروریسم و گرفتار انتخابی سخت میان بد و بدتر/ اصغر زارع کهنمویی


1.کوبانی در آستانه سقوط است باید به کمکش شتافت. هیچ شکی در این نیست. باید برای کوبانی مرثیه سرود، کمپین راه انداخت و تظاهرات کرد. این درست‌ترین کار ممکن است و این کار درست، در مقایسه با دیگر شهرهای مشابه محاصره شده توسط داعش، در نقاط مختلف جهان انجام شده و باید همچنان به طور فزاینده ادامه پیدا کند. این کار درست کافی نبوده و موثر واقع نشده. چرا؟ چون اساسا آب از سر گذشته و سیلاب فزاینده خشونت آنقدر حجیم بر سر مردم کوبانی آوار شده که هیچ تظاهراتی به تنهایی نمی‌تواند جلوی این سیلاب خون را بگیرد. باید در کنار تظاهرات و تبلغیات، به فعالیت‌ها و روش‌های دیگری از جمله فعال کردن دیپلماسی منطقه‌ای روی آورد.

2.ترکیه در شرایط آچمز است. به قول یک کارشناس خارومیانه، ترکیه گروگان داعش است. من می‌گویم ترکیه پیش از آنچه گروگان داعش باشد، گروگان کردهای مسلح است. این گروه تروریستی مقتدر تا چندی پیش، 40 هزار سرباز ارتش ترکیه را کشت و وقتی دید مبارزه مسلحانه به جایی نمی‌رسد، به صلح روی آورد. اکنون همان مبارزان مسلح از ارتش ترکیه که سی سال آزگار کلافه‌اش کرده و کمین‌های وحشتناک ترور برایش گذاشته‌اند، می خواهند برای دفاع از کردها، حریم کشور دیگری را بشکند و به‌خاطر آنان بجنگد. در یک نگاه، این خواهش تروریست‌ها، عجیب ترین چیز ممکن است. سربازان ارتش ترکیه باید جان خود را به‌خاطر کسانی به خطر بیاندازند که در تمام سال‌های پس از تاسیس جمهوری ترکیه، از هراس آنان خواب به چشم نداشته‌اند. تروریست‌ها در حالی از ارتش ترکیه می‌خواهند برای دفاع از کوبانی به خاک سوریه حمله کند که ترورهای دسته‌ جمعی سی ساله خود علیه همین ارتش را فراموش کرده‌اند.
3.ترکیه اگر برای حفظ کوبانی به داعش حمله نکند با شورش گسترده کردها علیه خود مواجه خواهد شد. کردها تهدید خود را برای قطع مذاکرات صلح را عملی خواهند کرد و جنگ داخلی آغاز خواهد شد. جنگ داخلی در شرایط فعلی که ترکیه در سودای شکل‌دهی بزرگترین اقتصاد خارومیانه است، سم خطرناکی است. جنگ داخلی ترکیه را به قهقرا خواهد بود. سیاستمداران ترک از جنگ می‌هراسند و به همین دلیل، مدام به کردها، امتیاز می‌دهند. باید دید آیا این بار نیز، ترکیه امتیاز دیگری خواهد داد و سربازان خود را برای دفاع از دشمنان خود به کوبانی خواهد فرستاد؟ همان سربازانی که برای دفاع از شهر ترکمن نشین تلعفر روانه سوریه نشدند. ترکیه البته تنها با گروه مسلح و دیگر گروه های کرد داخل کشور مواجه نیست. ترکیه اکنون به مدد لابی‌های گسترده کرد در سراسر دنیا، با افکار عمومی جهان نیز مواجه است. بسیاری خودداری ترکیه از حمله به داعش را حمایت این کشور از داعش تلقی می‌کنند و این برای وجهه بین‌المللی و مشروعیت داخلی ترکیه بسیار خطرناک است. ترکیه شاید برای جلوگیری از این سو‌ءتفاهم و سوءتبلیغ بزرگ تنها یک راه بیشتر نداشته باشد و آن حمله به داعش است. اگرچه این راه، بدترین راه ممکن است.
4.ترکیه اگر به داعش حمله کند خود را در گرداب بزرگ داعشیسم گرفتار خواهد کرد. هیچ‌یک از کشورهای منطقه به طور مستقیم با داعش گلاویز نشده‌اند. داعش واقعا خطرناک است و شواهد نشان می‌دهد بسیاری از داعشی‌ها با لباس مبدل و غیرمسلح در خاک ترکیه و در بسیاری از شهرهای مهم آن، رفت و آمد دارند. اگر ترکیه به داعش در خاک سوریه حمله کند، قطعا باید منتظر سلسله‌ عملیات گسترده تروریستی درآنکارا و استانبول و شهرهای دیگر باشد. ترکیه قدرت داعش را بیش از هر کشور دیگری لمس می‌کند و می‌داند داعش می‌تواند بزرگترین شکبه تروریستی را در دل ترکیه و پشت دیوارهای دفتر ریاست جمهوری شکل بدهدو چه بسا شکل داده است. ترکیه دقیقا با همین هراس ملموس، حتی به دفاع از شهر ترکمن نشین تلعفر در سوریه و شهر ترکمن نشین آمرلی در عراق اقدامی نکرد.
5.ترکیه گروگان تروریسم است. اگر به کوبانی در سوریه حمله کند در خاک خود با شبکه گسترده تروریست‌های داعش مواجه خواهد شد و اگر حمله نکند باز در خاک خود گرفتار شبکه تروریست‌های پ.ک.ک. خواهد شد. هر دوی این گروه های بسیار خطرناک ترکیه را صراحتا تهدید کرده‌اند و گذشته نشان داده که توان اعمال تهدیدهای خود را دارند. هم کردها و هم داعشی‌ها می‌توانند با اقدامات خطرناک و گسترده تروریستی موتور توسعه اقتصادی و سیاسی ترکیه را از کار بیاندازند.
6.ترکیه با علم به گروگان بودن خود در دستان تروریسم، می‌خواهد بازی جدیدی بچیند. او می‌خواهد ضمن حمایت معنوی از کوبانی، ناتو را به منطقه بکشاند و به همین دلیل، توپخانه را به سوی بشار اسد روانه کرده است. شرط ایجاد پرواز ممنوع در منطقه جنگی، راه فرار ترکیه از آچمز موجود است. به احتمال زیاد این طرح اجرایی نمی‌شود اما برای ترکیه زمان می‌خرد و شاید مشروعیتی برای عدم ورود به مناقشه کوبانی.
7.اگر بحران کوبانی ادامه یابد ترکیه باید به یک انتخاب سخت دست بزند انتخابی میان بد و بدتر. یا باید خود را برای مقابله با تروریسم داعش در خاک خود آماده کند یا مقابله با تروریسم پ.ک.ک. باید سبک سنگین کند و ببیند کدام جبهه برایش خطر و زیان کمتری دارد. ترکیه برای رهایی از این آچمز خطرناک، ناچار است خود را آماده مقابله با یکی از دو جریان تروریستی سازمان یافته کند در هر دو صورت، چرخ پرسرعت توسعه کشور کند و حتی متوقف خواهد شد و این دشواری بزرگی برای ترکیه خواهد بود. اما دشواری بزرگتر زمانی است که ترکیه نتواند تروریسم گسترده و تاثیر مخرب آن بر اقتصاد و سیاست کشور را مهار کند. در این صورت، احتمال بازگشت ژنرال‌ها و زلزله کودتای نظامی بعید نخواهد بود. بازگشت ژنرال‌ها به ترکیه همان چیزی است که بسیاری از رقبا و دشمنان ترکیه، خواهان آن هستند.
8.کوبانی اما تنها نیست. خاورمیانه شاهد کوبانی‌های بسیاری است. اما کردها توانایی این را داشتند که کوبانی را به نماد تبدیل کنند. تصاویر بسیار موثر دختران مسلح به اندازه صدها قطعه شعر و ده‌ها حلقه فیلم تاثیر داشت. کردها به خوبی یاد گرفته‌اند، افکار عمومی جهان را به سوی خود بکشانند و این شانس بزرگ کوبانی است. آنها از همه شرایط حتی از "وضعیت بد" نیز به زیبایی به سود ملت خود بهره برداری می‌کنند. این عالی است اما کاش کردها تصمیم بگیرند از همه شرایط و حتی از این وضعیت بد برای اعتمادسازی و نه برای بریدن نخ نازک اعتماد استفاده کنند. قطعا تهدید به قطع مذاکرات صلح و آغاز شورش‌های مسلحانه، اگرچه ترکیه را دچار مصائب بسیار می‌کند، اما همه امتیازات قابل تاملی که کردها بعد از نیم قرن مبارزه به دست آورده‌اند، از بین خواهد رفت و این بار برای همیشه، تنها "گلوله" میان آنان قضاوت خواهد کرد و آن که بیشترین گلوله را دارد نه کردها که دولت ترکیه است.
9.کوبانی اگر سقوط کند، افکار عمومی جهان به شدت جریحه‌دار خواهد شد و این مساله، به تروریست‌های کرد، مشروعیت خواهد داد. گروه‌هایی مثل پژاک و پ‌ک‌ک، پیراهن عثمان کوبانی را به دست خواهند گرفت و زیر بیرق مظلومیت به تداوم خشونت خواهند پرداخت. این سخن به معنی مظلومیت مردم عادی، غیرنظامی و غیرهوادار کرد نیست. مردم عادی کرد نیز چون دولت ترکیه، گروگان تروریسم هستند.
10. تنها یک راه وجود دارد، نباید برای نابودی داعش، گروه های مشابه داعش را تقویت کرد. داعش را «همگان» به وجود آورده اند و «همگان» نیز باید از بین ببرند. اگر مبارزه با داعش درست مدیریت نشود، بحران چندبعدی جدی‌تری ایجاد خواهد شد و آنگاه، تمام خاورمیانه به زیر سم تروریسم خواهد رفت.