۱۳۹۰ مهر ۲۶, سه‌شنبه

" بابورنامه " تورکلرين " ايليادا و اوديسسئيا " سي اولور -2

    بابورو ديگر سرکرده و دؤولت خاديملريندن فرقلنديرن اونون هم ده ماهير بير شاعير و تاريخچي اولماسي ايدي. جاغاتاي تورکجه سينده يازديغي شئعيرلر خالق آراسيندا بابورا داها بير بؤيوک شؤهرت گتيرميشدي. تورکوستان چؤللريندن باشلاميش، هينديستانا قدر اوزانان بؤيوک بير اراضيده بابورون يازديغي شئعيرلر خالق آراسيندا ديللر ازبري ايدي. بابور کلاسسيک شئعيرين، دئمک اولار کي، بوتون نؤوع لرينده يازيب. اونون قلمه آلديغي غزللر، روباعيلر، او جومله دن ساده خالق تورکجه سينده يازديغي ليريک شئعيرلر اينساني والئه ائدير.  
  بابور همين دؤورده عليشير نوايي دن سونرا توركيستان تورکلري نين ان سئويملي
شاعيري ايدي. عوموميتله، بابورون شئعيرلري آنادولويا قدر گليب چاتميش و او، عوثمانليدا ياشايان بوتون اينسانلارين سئويمليسينه چئوريلميشدي.  بابور شئعيرلريني هم دوغما اولان تورک ديلينده، هم ده او دؤورون عادت-عنعنه لرينه اويغون اولاراق فارسجا يازيب. بابورون ادبي ياراديجيليغيندا  " بابورنامه "  اثري خوصوصي يئر توتور. او، بو اثرينده گزديگي، گؤردويو يئرلرين تصويريني وئرميش، بونونلا علاقه دار اؤز خاطيره لريني شيرين ديلله قلمه آلميشدي. تصادوفي دئييل کي،  " بابورنامه "  اثري بو بؤيوک تورک سرکرده سي، دؤولت خاديمي و ادبياتچيسينا قيلينجي ايله قازانديغي غلبه لردن داها چوخ شؤهرت گتيردي.  " بابورنامه " ده توركيستان خالقلاري نين، افقانيستانين و هينديستانين تاريخي اؤز عکسيني تاپيب. خوصوصيله، اون بئش-اون آلتي عصر توركيستان، افقانيستان و هينديستان تاريخيني اؤيرنمک باخيميندان بو اثر عوضسيز تاريخي سند حساب ائديلير.  " بابورنامه "  نين دونيا شؤهرتي قازانماسيني بو اثرين دونيانين، دئمک اولار کي، بوتون ديللرينه ترجومه ائديلمه سي و هر يئرده بؤيوک رغبتله قارشيلانماسي دا ثوبوت ائدير.  
  بابورون هم تاريخچي، هم ادبياتچي، هم ده شاعير کيمي مشهور اولماسيني اونون ادبي ايرثي نين آمريكا، فرانسا، آلمانييا، ايتالييا، تورکييه، پاکيستان، هينديستان، قازاخيستان، اؤزبکيستان و ديگر دؤولتلرده، بير سؤزله، بوتون اؤلکه لرين شرقشوناسليق مرکزلرينده تدقيق ائديلمه سي ده بير داها ثوبوت ائدير. بابورنامه بير نئچه دفعه  فرانسيز ديلينه ترجومه ائديليب. 1980-85-جي ايللرده يونئسکو  طرفيندن پاريسده  " بابورنامه "  ان نفيس شکيلده يئنيدن نشر ائديلدي. مشهور فرانسيز شرقشوناسي لوي بازئن 1980-جي ايلده پاريسده فرانسيز ديلينده نشر ائديلن  " بابورنامه " يه يازديغي اؤن سؤزونه بئله باشلاميشدي:  " بابورون بو اثري (  " بابورنامه " ) داها چوخ شخصي ترجومئيي-حاليني عکس ائتديرسه ده، او، ايسلام ادبي دونياسي نين ان ديرلي و نادير نومونه لريندن بيريدير "   
  بابورون کابيلده دفن ائديلديگي باغ حاضيردا باغِ بابور (بابور باغي) آدي ايله مشهوردور. عوموميتله،  " بابورنامه "  اوچ حيصه دن عيبارتدير. بيرينجي حيصه ده ماورا نهرده اون بئش عصرده باش وئرن حاديثه لر قلمه آلينيب.  ايکينجي حيصه ده افقانيستاندا باش وئرن حاديثه لر، اوچونجو حيصه ده ايسه شيمالي هينديستان، اونون اهاليسي، طبيعتي باره ده اولدوقجا ماراقلي معلوماتلار وئريليب. بابور بو اثرينده بؤيوک شاعير عليشير نوايي و اونون ياراديجيليغي حاقيندا دا محبتله بحث ائديب و اونون دوهاسي قارشيسيندا باش اَيديگيني بيلديريب. بابور اؤز خالقيني چوخ سئويردي. او هميشه دوغما وطنه، اينديکي اؤزبکيستانا - آتا يوردونا قاييتماق حسرتي ايله يانيردي. اونون ان بؤيوک خيدمتلريندن بيري ده محض اؤزبک ادبياتي نين و پوئزيياسي نين اينکيشافينا عوضسيز تؤهفه لر وئرمه سيدير. هينديستانين مشهور دؤولت خاديمي نئهرو بابور حاقيندا بئله يازيردي:  " بابور اينسانا خوش تاثير باغيشلايان اينتيباه دؤورونون ان جسارتلي  شخصيتلريندن بيريدير. او، اينجه سنتي، ادبياتي سئوير و بوندان بؤيوک بير ذؤوق آليردي " .  
  مشهور اينگيليس عاليمي و تدقيقاتچيسي،  " بابورنامه " ني اينگيليس ديلينه ترجومه ائدن آننئت سوساننا بئوئريج:  " بو اثر قيببون و نيوتونون کشفلري قدر اهميتليدير " ،-دئيه يازيردي.  
  ديگر اينگيليس شرقشوناسي، بابورون شئعيرلريني اينگيليس ديلينده درج ائتديرن ائ. دئنيسسون روسس يازيردي :  " بابورون مئموارلاري بوتون ادبي دؤورلرين ان ديرلي، جلب ائديجي و رومانتيک اثرلريندندير. او، بو اثري اؤزونون آنا - تورک ديلي نين موختليف ادبي ژانرلاريندا يازيب " .  
   عوموميتله، غرب شرقشوناسلاري  " بابورنامه " ني هومئرين مشهور  " ايليادا و اوديسسئيا " سي برابر توتورلار. بابورون اؤزونو ايسه دونيا ادبياتيندا يالنيز هومئرله موقاييسه ائديرلر.  
  دونيا شؤهرتلي دؤولت خاديمي، سرکرده و ادبياتچي اولان  بابور 1530-جو ايل، دئکابر آيي نين 25-ده آقرا شهرينده حاقين رحمتينه قوووشدو.  سون نفسينده دئديگي ايسه بو سؤزلر اولدو:  " مني چوخ سئوديگيم کابيله آپارين و اورادا دفن ائدين " .  
  آنجاق بو بؤيوک تورک سرکرده سي و دؤولت خاديمي اؤزوندن سونرا ابديته قدر داوام ائده جک عوضسيز بير ادبي ايرث و قهرمانليق مکتبي قويوب گئتدي. او، وفات ائدنده جمعيسي 47 ياشي واردي و نئجه دئيرلر، هله عؤمرونون ان چيچکلنن مودريک دؤورونه قدم قويموشدو. بلکه ده، اجل اونا ايمکان وئرسيدي، بابور هله داها چوخ ظفرلر الده ائده جک، ادبي عالمي والئه ائدن شئعيرلر، اثرلر، يئني بابورنامه لر يازاجاقدي. بابورون خاطيره سي بو گون ده ميليونلارلا تورکون قلبينده ياشاماقدادير. اونون آنا وطني اؤزبکيستاندا خاطيره سي ابديلشديريليب، بير نئچه شهرده هئيکللري قويولوب و هر ايل دوغوم گونو دوغما وطنينده خوصوصي مراسيمله قئيد ائديلير.  
منبع : كؤچورن :‌عباس ائلچين قايناق : زامان آز 
http://elchinkitab.blogfa.com/post-140.aspx

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

از اينكه نظرات خود را با رعايت ادب و احترام به ساير خوانندگان وبلاگ مي نويسيد متشكرم