وجه تسمیه بدلبو
کلمه بدلبو که بین عامه مردم به صورت بدربو هم تلفظ می شود کلمه است که به اتفاق کتاب های :اورمیه در گذر زمان نوشته حسن انزلی صفحه 308 – و سرزمین زردشت - علی دهقان صفحه984 در اصل به صورت بدیرلو و بدرلو آمده اما بدیرلو و بدرلو چیست؟ کلمه بدرلو نام یکی از طایفه های افشار و یا نام روستایی است که این طایفه ساکن آن می باشند.
افشار در استان آذربایجان غربی که در حدود چهار شهرستان متعلق به این ایل می باشد ساکن هستند شهر اورمیه به تنهایی بزرگترین سکونت گاه طایفه افشار است که ساکنان اصیل آن را افشار اورمی می نامند، ونیز از طایفه های افشار امروزه در شهرستان های: تکاب که در اصل تیکان تپه افشار نامیده می شود و نیز شاهین دژ که قبلا صائین قلعه افشار خوانده می شده و نیز در شهرستان سلماس ساکن هستند.که یکی از بزرگترین محور سکونتگاهی این ایل را تشکیل می دهند همچنین استان زنجان نیز از سکونتگاه های ایل افشار است. به هر حال افشار ها در شهرستان تکاب وشاهین دژ از لحاظ قرابت با افشار اورمی به یکدیکر نزدیکتر اند تا سایر نقاط برای مثال می توان به بیشتر طایفه های افشار اورمی که از گروه های مختلف تشکیل یافته اند در شهر تکاب هم دید مانند قره گوزلو و... تعدادی از این ایل در زمان نادر شاه و توسط وی از شهر اورمیه به مناطق دیگر ایران جابه جا شده اند.که بدیرلو هم از این قاعده مستثنی نیست که (امروزه می توان در بخش مرکزی شهر تکاب روستایی به نام بدیرلو را دید که اکثریت آن قریب به اتفاق از ایل و طایفه افشار هستند).هفته نامه آغری شماره110 صفحه 6 تکاب غول گردشگری آذربایجان با این حساب روستای بدیرلو یا همان بدلبو اورمیه نیز چنین شرایطی را دارا است. واصالتا ساکنین آن قبلا از طایفه افشار بوده روستای بدیرلو ملک طلق امام قلی خان بیگلربیگی افشار حکمران اورمیه در دوره زندیه است که در تاریخ افشار در صفحه 495 آمده است بعدها این روستا بدست یوسف خان شجاع الدوله افشار نوه امام قلی خان که سازنده قلعه بدلبو است آبادانی خاصی می یابد.
افشار در استان آذربایجان غربی که در حدود چهار شهرستان متعلق به این ایل می باشد ساکن هستند شهر اورمیه به تنهایی بزرگترین سکونت گاه طایفه افشار است که ساکنان اصیل آن را افشار اورمی می نامند، ونیز از طایفه های افشار امروزه در شهرستان های: تکاب که در اصل تیکان تپه افشار نامیده می شود و نیز شاهین دژ که قبلا صائین قلعه افشار خوانده می شده و نیز در شهرستان سلماس ساکن هستند.که یکی از بزرگترین محور سکونتگاهی این ایل را تشکیل می دهند همچنین استان زنجان نیز از سکونتگاه های ایل افشار است. به هر حال افشار ها در شهرستان تکاب وشاهین دژ از لحاظ قرابت با افشار اورمی به یکدیکر نزدیکتر اند تا سایر نقاط برای مثال می توان به بیشتر طایفه های افشار اورمی که از گروه های مختلف تشکیل یافته اند در شهر تکاب هم دید مانند قره گوزلو و... تعدادی از این ایل در زمان نادر شاه و توسط وی از شهر اورمیه به مناطق دیگر ایران جابه جا شده اند.که بدیرلو هم از این قاعده مستثنی نیست که (امروزه می توان در بخش مرکزی شهر تکاب روستایی به نام بدیرلو را دید که اکثریت آن قریب به اتفاق از ایل و طایفه افشار هستند).هفته نامه آغری شماره110 صفحه 6 تکاب غول گردشگری آذربایجان با این حساب روستای بدیرلو یا همان بدلبو اورمیه نیز چنین شرایطی را دارا است. واصالتا ساکنین آن قبلا از طایفه افشار بوده روستای بدیرلو ملک طلق امام قلی خان بیگلربیگی افشار حکمران اورمیه در دوره زندیه است که در تاریخ افشار در صفحه 495 آمده است بعدها این روستا بدست یوسف خان شجاع الدوله افشار نوه امام قلی خان که سازنده قلعه بدلبو است آبادانی خاصی می یابد.
امكانات روستاي بدلبو
روستاي بدلبو در حدود ۱۵ کیلومتری شهر اورمیه و در محال نازلوچای واقع گردیده روستای بدلبو داراي دو باب مسجد آب و برق ، تلفن ، داراي لوله كشي گاز (ناتمام) يك باب كليسا، تفرجگاه كنار رودخانه نازلوچاي ، داراي يك باب مدرسه مخروبه ،خانه بهداشت روستايي ، دهياري ، داراي چهار نهر كه از داخل روستا مي گذشته و اين دهكده را به عنوان يكي تفرجگاه هاي زيباي منطقه تبديل نموده است روستا همچنین دارای يك باب حمام تاريخي که در اصل متعلق به قلعه ی روستاست می باشد گرچه امروزه کاربری خود را از دست داده و يك قلعه تاريخي كه آنهم هم اكنون به دو قسمت تفكيك شده است. روستا داراي يك جاده آسفالته مي باشد از جاده اصلي اورميه به نازلو ۱.۵ كيلومتر فاصله دارد.
جمعیت و سکنه و قومیت
این روستا در دهستان نازلو چای قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیّت آن ۳۲۸ نفر (۷۴ خانوار) بوده است.[۱] ترکیب قومی ،مذهبی روستا درسال۱۳۲۴ شمسی شامل :شیعه و مسیحی- ترکی وکلدانی(آسوری). [۲]
بعد از انقلاب با کوچ آشوریان (مسیحیان) به خارج کشور و فروش زمینهایشان به اکراد جای خود را به آنان داده اند. هم اکنون سکنه روستا شامل ۴۳ خانه متعلق به ترکهای آذربایجانی ۲۰ خانه متعلق به کردها و ۵ خانه هم متعلق به مسحیان می باشد که امروزه به صورت دائم فقط یک مسیحی در روستا زندگی می کند.
منبع:
http://www.sci.org.ir/content/userfiles/_census85/census85/natayej/abadifil/04.xls
رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران( آبادیها) ،ج4، ص83.
عکس قدیمی از قلعه بدلبو
قلعه بدلبو در سال ۱۳۰۵ هجری قمری این عکس توسط علیخان والی در زمان حکومت بر اورمیه گرفته است و در زیرنویس آن نوشته شده عمارت و قلعه بدربو احداثی مرحوم شجاع الدوله واقع در محال نازلو چای سنه ۱۳۰۵ قمری
یکی از قلعه های مشهور شهر اورمیه که در14 کیلومتری جاده سرو (sero) واقع شده است قلعه بدربو يا بدلبو مي باشد.به احتمال زیاد قلعه به خاطر جلوگیری از مزاحمت اشرار در دوره حکمرانی شجاع الدوله برادر كهتر اقبال الدوله حاكم ارومي ومصادف با سلطنت ناصرالدین شاه ساخته شده است.
تعدد قوس های این مجموعه آن را در میان بناهای آذربایجان غربی بارز می کند. درمسير جاده به سمت روستای بدربو می توان تک برج هایی را دید که آن زمان برای ديده باني و كسب اطلاع ازنقل و انتقال اشرار ساخته شده بود كه اینک نیز می توان آثاری ازآنها را یافت همچنین نمونه از همین برجها در مسیر جاده قلعه اسماعیل آقا وجود دارد.
این بنا در دوره حکمرانی اقبال الدوله شاهد تاریخ پرماجرای حمله شیخ عبیداله یاغی به شهر اورمیه بوده است .علی دهقان در کتاب سرزمین زردشت ماجرا را بدين مضمون نقل مي كند : شیخ عبیداله پس از تهیه قوای کافی در هفدهم ذیقعده سال 1297 هجری قمری یکی از خلفای خود را که محمد سعید نام داشته با چهار هزار نفر تفنگچی از طریق محال برادوست به اورمی می فرستد قوای اشرار به حوالی شهر رسیده در قلعه اسماعیل آقا در 3 فرسخی مستقر می شوند. از طرف اقبال الدوله حاکم اورمی خسروخان ومحمد رضاخان سرتیپ قورخانه با دو عراده توپ جهت جلوگیری از اشرار خارج شده ودرقلعه بدربو اطراق می نمایند. درآن زمان اطراف این قلعه یک از امن ترین نقاط برای مردم روستاهای شهر اورمیه بود که نسبتا از حمله شیخ در امان بودند.
در آخر ماجرا قوای شیخ عبیداله با آمدن قوای تیمور پاشاخان ماکوی شکست خورده وبه مرز ایران وعثمانی فرار می کند. در کتاب تاریخ افشار به کلی این حوادث نقل گردیده که از آن می توان در مورد قلعه بدربو اطلاعات زیادی بدست آورد.
به پاس خدمات بزرگ این مرد شریف (اقبال الدوله) خیابانی را به نام او می کنند که هم اكنون به نام خيابان اقبال معروف مي باشد.